Ryszard Dworak urodził się 25 października 1928 roku w Warszawie. Podczas okupacji żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego. Artysta-Plastyk, absolwent Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (pod kier. prof. Mariana Wnuka) (1957).
Po uzyskaniu dyplomu został zatrudniony w pracowni Modeli Gipsowych w Biurze Konstrukcyjnym Przemysłu Motoryzacyjnego. Uczestniczył w powstawaniu (tworzeniu) ważnych projektów motoryzacyjnych, np. samochody „Syrena Sport”; „Smyk”; siedzisko dla autobusów „San” czy modernizacja skutera „Osa”; przyczepa dla motocykla „Junak”.
W 1963 roku rozpoczął pracę w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego, jako projektant w powołanym dwa lata wcześniej Zakładzie Wzornictwa Środków Transportu.
Działalność IWP w tamtych latach była nakierowana na współpracę z różnymi gałęziami przemysłu, m in. motoryzacją i kolejnictwem. Do roku 1968 w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego prężnie działał Zakład Wzornictwa Środków Transportu (Zakład Maszyn i Urządzeń), kierowany przez doświadczonego w sprawach motoryzacyjnych inżyniera Janusza Pawłowskiego. Powstało wtedy wiele interesujących projektów na zlecenie Przemysłu Motoryzacyjnego i kolejnictwa. Niestety większość z nich nie doczekała się pełnego wdrożenia, pozostając w fazie prototypu, makiety czy założeń rysunkowych. Możemy tu wymienić nadwozie samochodu ciężarowego “Star 200 IWP/633″ (1962-64); motocykl „Junak M14 Iskra”; bryłę samochodu osobowego Warszawa 210 (1963); studium unifikacji samochodów 0,9 i 1,5 tony (1963-65); rodzinę autobusów niskopodłogowych (1964-66); rodzinę zmodularyzowanych samochodów dostawczych (1964-68); wagony dalekobieżne bezprzedziałowe (1965-66); studium możliwości modernizacji wnętrz autobusu turystycznego Jelcz-Lux” (1966-67); wnętrze kabiny maszynisty lokomotywy manewrowej (1967); bryłę lokomotywy manewrowej LS60 i LS150 (1968).
Jedynym zrealizowanym seryjnie projektem była podmiejska kolejka dojazdowa WKD (1965-66), która przez dziesięciolecia dowoziła podwarszawskich pasażerów oraz opracowane na początku lat 70-tych wnętrze kabiny tramwaju 104-105N. Przy obu tych projektach czołową rolę odegrał Ryszard Dworak. Kiedy po roku 1968 Zakład Wzornictwa Środków Transportu został przekształcony w Pracownię Studialno-Projektową – to on objął jej kierownictwo.
Pracownia działała głównie na zlecenie przemysłu opracowując różnorodne projekty wzornicze. Ostatnim projektem, który Artysta współtworzył w latach 1985-87 była obudowa minikoparki gąsiennicowej na zlecenie Zakładów im. L. Waryńskiego. Pan Ryszard Dworak przeszedł na emeryturę w 1988 roku.
Za działalność projektową wyróżniony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi i innymi nagrodami resortowymi.
Wózek boczny „Dingo” do motocykla Junak.
Autor wózka w roli pasażera
Pomysłodawcą stworzenia nowoczesnego wózka bocznego specjalnie do motocykla Junak było B.K.P.Mot w Warszawie i tam też cały wózek (ramę i gondolę) zaprojektowano i wykonano.
Nowy wózek nie powstał bynajmniej w oderwaniu od motocykla, z którym miał współpracować. Pan Ryszard tworząc nowy projekt miał zarys Junaka M10 z jego głównymi wymiarami (rozmiar kół, rozstaw kół, położenie tylnej lampki, położenie przedniego reflektora). W odniesieniu do tych danych Artysta naniósł położenie koła wózka a następnie całą resztę. Gondolę wózka wykonano z tworzywa sztucznego.
Do wózka wsiadało się od strony motocykla po uniesieniu części osłony wraz szybą wiatrochronu. Siedzisko wózka pod względem ergonomii również opracował pan Ryszard. Ponieważ w tamtych czasach wszelakie pojazdy musiały też uwzględniać wymagania wojska, wózek po zdemontowaniu ruchomej osłony umożliwiał szybkie zamontowanie stelaża pod karabin maszynowy.
Jak widać wózek posiadał zewnętrzną pokrywę bagażnika. Niestety pan Ryszard nie pamięta czy koło wózka wyposażone było w hamulec, ale z informacji jakie posiadamy od inż. Zbigniewa Konieczka (kierownika Sekcji Prób i Badań SFM) wiemy że w tym zakresie nie prowadzono żadnych prac. Jak wspomina inż. Konieczek w sprawie przyczepy o której mowa, był wydelegowany do Kaliskich Zakładów Tworzyw Sztucznych aby omówić wykonanie przez nich gondoli do serii prototypowej tych przyczep (badania winny być prowadzone na minimum 3 egzemplarzach).
Z boku wózka znajduje się nazwa wózka „Dingo” a na jego przodzie napis SFM
Podczas testów ruchowych wózka, jako pasażer brał udział autor dzieła, czyli pan Ryszard Dworak. Jak mówi było to bardzo ekscytujące przeżycie, którego nie da się zapomnieć. Zadanie byciem balastem dla wózka bynajmniej nie było samowolną decyzją autora projektu. Tester ze Szczecina stwierdzi: „Pan zaprojektował. Pan wsiada”. Na szczęście wszystko skończyło się dobrze.
Kierowca na zdjęciu był jednym z trzech kierowców doświadczalnych w Sekcji Prób i Badań której wtedy szefem był inż. Konieczek. Byli to następujący pracownicy:
Stanisław Szydłowski, Rajczak i Trzciński (niestety z powodu upływu czasu nie udało się ustalić imion pozostałych dwóch Panów)
Wyniki testów okazały się pozytywne, niestety wózek nie doczekał się fazy produkcyjnej.
Po testach w Warszawie motocykl wraz z wózkiem zapakowano na ciężarówkę i powieziono do Szczecina. Pan Ryszard nie wie, co stało się z nim dalej.
Trudno jest jednoznacznie określić datę opracowania i wykonania tego wózka oraz jazd testowych. Pan Ryszard Dworak przypuszcza, że były to lata 1961-62. W czasie, gdy on pracował nad wózkiem jego koledzy z Instytutu Wzornictwa Przemysłowego pracowali nad modelem M14 Iskra.
A TUTAJ jedno z nagranych wspomnień Artysty mówiące między innymi o pracy dla SFM.
Bardzo podobny wózek, ale nieco inny niż ten z powyższych zdjęć znajduje się przy Junaku w Muzeum Techniki i Komunikacji – Zajezdnia Sztuki w Szczecinie.
Może ktoś jest w stanie coś więcej o nim powiedzieć?
Wózek opracowany w B.K.P.Mot przez pana Ryszarda Dworaka wykonano tylko w jednym egzemplarzu. Pan Ryszard widział ten nietypowy wózek w muzeum w Szczecinie i uważa, że został on wykonany przez SFM, a wzorcem było jego dzieło. Jak wiadomo i ten projekt nie doczekał się wdrożenia do produkcji.
Zdjęcia wózka bocznego Dingo zamieszczone w powyższym artykule pochodzą z miesięcznika Automobilista Nr 2/2019.
II część artykułu o Ryszardzie Dworaku “pozostała twórczość”
