40. Pasowanie tłok – cylinder …

Pasowanie tłok-cylinder zajawka

według dokumentacji niezależnie od selekcji oraz nadwymiarów tych złożeń daje luz pomiędzy cylindrem a tłokiem o wielkości 0,075 do 0,077 mm. Oczywiście dotyczy to elementów nowych lub po naprawie.

Tabela kojarzeń
tłok - cylinder
Średnica nominalna
[mm]
Luz
tłok - cylinder
[mm]
CylinderTłok
75,0075,00
Grupa slekcyjna*74,97074,8950,075
74,98474,9090,075
* *74,98474,9090,075
74,99874,9220,076
* * *74,99874,9220,076
75,01274,9350,077

W warsztatowych warunkach wystarczy pomiar z dokładnością 0,01mm do określenia tego pasowania, za pomocą mikrometru oraz średnicówki.

Istotne jest miejsce pomiaru tłoka, bo on nie jest po obwodzie i na wysokości równych wymiarów. Tłok poddawany jest tzw. owalizacji.

Do określenia wymiaru tłoka używamy mikrometru. Pomiaru dokonujemy  prostopadle do osi sworznia na dolnej krawędzi płaszcza.

Pomiar średnicy tłoka

Pomiaru  cylindra (nie mówimy o jego weryfikacji, tu odsyłamy do literatury fachowej)  dokonujemy za pomocą średnicówki wpierw ustawiając ją do wymiaru nominalnego z użyciem mikrometru a następnie mierząc odchyłki od tego wymiaru.

Ustawianie średnicówki za pomocą mikrometra do pomiaru średnicy cylindra
Sposób posługiwania się średnicówką przy pomiarze średnicy cylindra. a i c - pomiar fałszywy, b - pomiar właściwy

39. Tłoczek amortyzatorów …

Tłoczek amortyzatora

w Junaku był produkowany przez Zakład Odlewnictwa Politechniki Szczecińskiej (element zaznaczony na czerwono na powyższym rysunku).

O działalności usługowej dla przemysłu donosiła prasa – artykuł z Głosu Szczecińskiego 7-8 luty (roku nie ustalono). Co ciekawe jak czytamy był to jeden z niewielu zakładów dający gwarancje na jakość swoich wyrobów !


38. Do czyszczenie komutatora …

(prądnicy lub silnika elektrycznego) najlepiej zastosować pumeks naturalny.

Pozwala to nie tylko wyczyścić miedziane płytki ale również usunąć pył ze żłobów i dotrzeć szczotki do komutatora (np po ich wymianie).

 

Do zabiegu należy odciąć z kostki pumeksu pasek, wprawić w ruch wirnik (napędzając go wiertarką lub zasilając jako silnik) i delikatnie dociskając przesuwać po obracającym się komutatorze. Po całym zabiegu należy przedmuchać prądnicę w celu usunięcia drobin pumeksu.


37. Junak w kolorze …

piaskowym jaki został wyprodukowany przez SFM był motocyklem, który miał ze sobą w Gwinei P. Zenon Wiatr.
Zdjęcie ze zbiorów inż. Kazimierza Kubiaka podarowane SMiPMJ na Spotkaniu Miłośników Junaka 2023.
Choć to zdjęcie jest czarno – białe to zarówno P. Kazimierz pamięta kolor tego motocykla jak i P. Zenon potwierdził, że to jest egzemplarz jaki miał ze sobą na „czarnym  lądzie”

Krótka zajawka o wyjazdach zagranicznych pracowników fabryki znajduje się TU.


36. Gaźnik GM26 …

skonstruowany w WSM w Łodzi w roku 1956 przez mgr inż. Leszka Katuszewskiego wraz z inż. Włodzimierzem Gaede był opatentowany.

Patent posiada numer 42872 i został zgłoszony 27.04.1959 roku. Ochronie prawnej podlegało rozwiązanie mocowania komory pływakowej pozwalające na montaż gaźnika w układzie poziomym lub pionowym.


35. Deska kreślarska …

Stół kreślarski (sprzed 1920 roku) źródło https://kuhlmann-cnc.de

była jednym z podstawnych narzędziem ułatwiających pracę w biurach konstrukcyjnych do lat 90-tych ubiegłego wieku. Ułatwiała ona wykonanie rysunków technicznych inżynierom i kreślarzom na kalkach technicznych przy użyciu ołówka i tuszu.

Stół ten często zwany jest potocznie również  „kuhlmannem” od nazwiska przemysłowca Franza Kuhlmanna który to na początku lat dwudziestych ubiegłego wieku opracował wiele ulepszeń i produkował stoły kreślarskie.

Sala konstrukcyjna BKPMot.
Zdjęcie ze strony Auto Świat

Szkic głowicy z patentu Kuhlmanna

Obecnie wykonywanie rysunków technicznych zastąpiła metoda CAD (Computer Aided Design, który w tłumaczeniu z języka angielskiego oznacza projektowanie techniczne wspomagane komputerowo).


34. W Junaku wg instrukcji …

powinno być utrzymywane następujące ciśnienie w ogumieniu:
       · 1,4 atm w kole przednim
       · 1,6 atm w kole tylnym solo
       · 1,9 atm w kole tylnym z pasażerem
Tylko jak się tu połapać gdy co miernik ciśnienia to inna skala, a na żadnym nie ma jednostki atm?

PSI – kPa

PSI – kG/cm2

PSI – bar

kG/cm2 – Lb/in2 – kPa

bar – MPa

Ciśnienie w oponach najczęściej podaje się w następujących jednostkach:
    · pascal [Pa] = [N/m²] Jest to główna jednostka ciśnienia w układzie SI
    · kilopaskalach [kPa] =  1 000 Pa
    · megapaskalach [MPa] = 1 000 000 Pa
    · funtach na cal kwadratowy (pound per square inch) [PSI] lub [lb/sq.in]     PSI = 6894,8 Pa
    · atmosfera techniczna [at] = kG/cm2 = 98 066,5 Pa
    · atmosfera fizyczna [atm] = 101 325 Pa
    · bar [bar] = 100 000  Pa

By zamienić jednostki między sobą można skorzystać z poniższej tabeli lub kalkulatora, który zamieściliśmy w dziale warsztatowym. Z niewielkim błędem możemy przyjąć następującą zasadę:

bar ~ atm ~ at ~ 100 kPa ~ 0,1MPa ~ 15PSI

baratmMPakPaat
kG/cm2
PSI
1,01,00,101001,015
1,11,10,111101,116
1,21,20,121201,217
1,31,30,131301,319
1,41,40,141401,420
1,51,50,151501,522
1,61,60,161601,623
1,71,70,171701,725
1,81,80,181801,826
1,91,90,191901,928
2,02,00,202002,029
2,12,10,212102,130
2,22,20,222202,232
2,32,30,232302,333
2,42,40,242402,435
2,52,50,252502,536
2,62,60,262602,738
2,72,70,272702,839
2,82,80,282802,941
2,92,90,292903,042
3,03,00,303003,144


33. W Syrenie Sport …

opracowanej pod koniec lat 50-tych ubiegłego wieku przez biuro konstrukcyjne FSO był silnik, w którym cylindry, tłoki i głowice pochodziły z silnika S03. Czyli silnika motocykla Junak produkowanego w SFM.

Syrena Sport – widok ogólny

Był to silnik o symbolu S-16 – dwucylindrowy bokser chłodzony powietrzem. Oczywiście jedna z głowic musiała być wykonana jako odbicie lustrzane aby układ wydechowy jak i ssący znajdowały się z tych samych stron.

Silnik S-16 zamontowany w ramie Syreny Sport – widok z przodu

Silnik S-16 zamontowany w ramie Syreny Sport – widok z boku

Silnik z pojemności 700ccm rozwijał moc ok. 35KM co pozwalało rozpędzić samochód do prędkości 110km/h. Konstruktorami silnika byli inżynierowie Władysław Skoczyński i Andrzej Zatoń. Nadwozie zaprojektował Cezary Nawrot a głównym  konstruktorem był inż. Stanisław Łukaszewicz. Syrena Sport była studium pojazdu  z nadwoziem z tworzywa sztucznego. Syrenę Sport oficjalnie zaprezentowano 01.05.1960 roku. Wyprodukowano tylko jeden egzemplarz tego pojazdu. Syrena Sport w raz z innymi prototypami znajdującymi się w OBR FSO została komisyjnie zniszczona ok. 1975 roku. W niedawnym czasie powstało kilka mniej lub bardziej zbliżonych do oryginału replik tego samochodu.


32. Szczecińska Fabryka wydawała …

swoją gazetę zakładową.

Czasopismo powstało jako Jednodniówka Samorządu Robotniczego „Głos Polmo” i ukazało się po raz pierwszy w marcu 1971 roku. Z czasem stał się miesięcznikiem a następnie dwutygodnikiem i wychodziła do marca 1983 roku, a więc przez 12 lat. Marcowy numer z 1971 roku ukazał się w objętości 8 stron i formacie „Kuriera Szczecińskiego”. Kosztował 50 groszy.
Numer z 1974 roku znajduje się w zbiorze naszej literatury – czasopism

Głos Polmo 1974.01.16-31

Uwaga: w artykule „Z historii zakładu” z 1974.01.16-31 jest błąd. Pan Zenon Wiatr był w Gwinei a nie w Ghanie. Potwierdził to sam Pan Zenon w rozmowie w dniu 2022.07.30. Potwierdzają to również ówczesne wycinki prasowe  (najprawdopodobniej Głos Szczeciński):


31. Książka „Junak, Smyk szczecińskie motolegendy” .…

autorstwa Jacka Ogrodniczka doczekała się II wydania. Rozróżnić oba wydania można po okładce – z lewej I wydanie a ta z prawej to II wydanie.

Nowa edycja nie jest identyczna z poprzednią, urosła o 28 stron za sprawą nowych historii i zdjęć w większości dotychczas nie publikowanych. Do najciekawszych uzupełnień zaliczyć należy:

– historię wjazdu na Kasprowy w 1954 roku

– parę słów o Junakach pojemności 500 cm3

– zdjęcia przedprototypów WFM

– zdjęcia z albumów Zenona Wiatra (zawodnika KM Junak)