38. Do czyszczenie komutatora …

(prądnicy lub silnika elektrycznego) najlepiej zastosować pumeks naturalny.

Pozwala to nie tylko wyczyścić miedziane płytki ale również usunąć pył ze żłobów i dotrzeć szczotki do komutatora (np po ich wymianie).

 

Do zabiegu należy odciąć z kostki pumeksu pasek, wprawić w ruch wirnik (napędzając go wiertarką lub zasilając jako silnik) i delikatnie dociskając przesuwać po obracającym się komutatorze. Po całym zabiegu należy przedmuchać prądnicę w celu usunięcia drobin pumeksu.


37. Junak w kolorze …

piaskowym jaki został wyprodukowany przez SFM był motocyklem, który miał ze sobą w Gwinei P. Zenon Wiatr.
Zdjęcie ze zbiorów inż. Kazimierza Kubiaka podarowane SMiPMJ na Spotkaniu Miłośników Junaka 2023.
Choć to zdjęcie jest czarno – białe to zarówno P. Kazimierz pamięta kolor tego motocykla jak i P. Zenon potwierdził, że to jest egzemplarz jaki miał ze sobą na „czarnym  lądzie”

Krótka zajawka o wyjazdach zagranicznych pracowników fabryki znajduje się TU.


36. Gaźnik GM26 …

skonstruowany w WSM w Łodzi w roku 1956 przez mgr inż. Leszka Katuszewskiego wraz z inż. Włodzimierzem Gaede był opatentowany.

Patent posiada numer 42872 i został zgłoszony 27.04.1959 roku. Ochronie prawnej podlegało rozwiązanie mocowania komory pływakowej pozwalające na montaż gaźnika w układzie poziomym lub pionowym.


35. Deska kreślarska …

Stół kreślarski (sprzed 1920 roku) źródło https://kuhlmann-cnc.de

była jednym z podstawnych narzędziem ułatwiających pracę w biurach konstrukcyjnych do lat 90-tych ubiegłego wieku. Ułatwiała ona wykonanie rysunków technicznych inżynierom i kreślarzom na kalkach technicznych przy użyciu ołówka i tuszu.

Stół ten często zwany jest potocznie również  „kuhlmannem” od nazwiska przemysłowca Franza Kuhlmanna który to na początku lat dwudziestych ubiegłego wieku opracował wiele ulepszeń i produkował stoły kreślarskie.

Sala konstrukcyjna BKPMot.
Zdjęcie ze strony Auto Świat

Szkic głowicy z patentu Kuhlmanna

Obecnie wykonywanie rysunków technicznych zastąpiła metoda CAD (Computer Aided Design, który w tłumaczeniu z języka angielskiego oznacza projektowanie techniczne wspomagane komputerowo).


34. W Junaku wg instrukcji …

powinno być utrzymywane następujące ciśnienie w ogumieniu:
       · 1,4 atm w kole przednim
       · 1,6 atm w kole tylnym solo
       · 1,9 atm w kole tylnym z pasażerem
Tylko jak się tu połapać gdy co miernik ciśnienia to inna skala, a na żadnym nie ma jednostki atm?

PSI – kPa

PSI – kG/cm2

PSI – bar

kG/cm2 – Lb/in2 – kPa

bar – MPa

Ciśnienie w oponach najczęściej podaje się w następujących jednostkach:
    · pascal [Pa] = [N/m²] Jest to główna jednostka ciśnienia w układzie SI
    · kilopaskalach [kPa] =  1 000 Pa
    · megapaskalach [MPa] = 1 000 000 Pa
    · funtach na cal kwadratowy (pound per square inch) [PSI] lub [lb/sq.in]     PSI = 6894,8 Pa
    · atmosfera techniczna [at] = kG/cm2 = 98 066,5 Pa
    · atmosfera fizyczna [atm] = 101 325 Pa
    · bar [bar] = 100 000  Pa

By zamienić jednostki między sobą można skorzystać z poniższej tabeli lub kalkulatora, który zamieściliśmy w dziale warsztatowym. Z niewielkim błędem możemy przyjąć następującą zasadę:

bar ~ atm ~ at ~ 100 kPa ~ 0,1MPa ~ 15PSI

baratmMPakPaat
kG/cm2
PSI
1,01,00,101001,015
1,11,10,111101,116
1,21,20,121201,217
1,31,30,131301,319
1,41,40,141401,420
1,51,50,151501,522
1,61,60,161601,623
1,71,70,171701,725
1,81,80,181801,826
1,91,90,191901,928
2,02,00,202002,029
2,12,10,212102,130
2,22,20,222202,232
2,32,30,232302,333
2,42,40,242402,435
2,52,50,252502,536
2,62,60,262602,738
2,72,70,272702,839
2,82,80,282802,941
2,92,90,292903,042
3,03,00,303003,144


33. W Syrenie Sport …

opracowanej pod koniec lat 50-tych ubiegłego wieku przez biuro konstrukcyjne FSO był silnik, w którym cylindry, tłoki i głowice pochodziły z silnika S03. Czyli silnika motocykla Junak produkowanego w SFM.

Syrena Sport – widok ogólny

Był to silnik o symbolu S-16 – dwucylindrowy bokser chłodzony powietrzem. Oczywiście jedna z głowic musiała być wykonana jako odbicie lustrzane aby układ wydechowy jak i ssący znajdowały się z tych samych stron.

Silnik S-16 zamontowany w ramie Syreny Sport – widok z przodu

Silnik S-16 zamontowany w ramie Syreny Sport – widok z boku

Silnik z pojemności 700ccm rozwijał moc ok. 35KM co pozwalało rozpędzić samochód do prędkości 110km/h. Konstruktorami silnika byli inżynierowie Władysław Skoczyński i Andrzej Zatoń. Nadwozie zaprojektował Cezary Nawrot a głównym  konstruktorem był inż. Stanisław Łukaszewicz. Syrena Sport była studium pojazdu  z nadwoziem z tworzywa sztucznego. Syrenę Sport oficjalnie zaprezentowano 01.05.1960 roku. Wyprodukowano tylko jeden egzemplarz tego pojazdu. Syrena Sport w raz z innymi prototypami znajdującymi się w OBR FSO została komisyjnie zniszczona ok. 1975 roku. W niedawnym czasie powstało kilka mniej lub bardziej zbliżonych do oryginału replik tego samochodu.


32. Szczecińska Fabryka wydawała …

swoją gazetę zakładową.

Czasopismo powstało jako Jednodniówka Samorządu Robotniczego „Głos Polmo” i ukazało się po raz pierwszy w marcu 1971 roku. Z czasem stał się miesięcznikiem a następnie dwutygodnikiem i wychodziła do marca 1983 roku, a więc przez 12 lat. Marcowy numer z 1971 roku ukazał się w objętości 8 stron i formacie „Kuriera Szczecińskiego”. Kosztował 50 groszy.
Numer z 1974 roku znajduje się w zbiorze naszej literatury – czasopism

Głos Polmo 1974.01.16-31

Uwaga: w artykule „Z historii zakładu” z 1974.01.16-31 jest błąd. Pan Zenon Wiatr był w Gwinei a nie w Ghanie. Potwierdził to sam Pan Zenon w rozmowie w dniu 2022.07.30. Potwierdzają to również ówczesne wycinki prasowe  (najprawdopodobniej Głos Szczeciński):


31. Książka „Junak, Smyk szczecińskie motolegendy” .…

autorstwa Jacka Ogrodniczka doczekała się II wydania. Rozróżnić oba wydania można po okładce – z lewej I wydanie a ta z prawej to II wydanie.

Nowa edycja nie jest identyczna z poprzednią, urosła o 28 stron za sprawą nowych historii i zdjęć w większości dotychczas nie publikowanych. Do najciekawszych uzupełnień zaliczyć należy:

– historię wjazdu na Kasprowy w 1954 roku

– parę słów o Junakach pojemności 500 cm3

– zdjęcia przedprototypów WFM

– zdjęcia z albumów Zenona Wiatra (zawodnika KM Junak)